سير تكويني نظرات و مطالعات در جغرافياي شهري

نظريه ژرژ كهل (1841)

نظريه‌اي درباره موقع،رشد و پراكندگي فضايي سكونتگاه‌هاي شهر است.

  براي اولين بار در تاريخ علم جغرافيا، روابط متقابل ساخت‌هاي فضايي و ساخت‌هاي اجتماعي شهرها به صورت علمي تبيين شد.‌

  بر اساس اين نظريه  به موازات فاصله گرفتن از مركز شهر، پايگاه‌هاي اقتصادي- اجتماعي خانواده‌هاي شهري كاهش مي‌يابد.

نظرات چارلز كُولي  (1894)

دو عامل را در مكان‌گزيني شهرها موثر مي‌دانست؛ اول امكانات محلي براي توليد, و دوم، موقع شهر نسبت به مسيرهاي حمل و نقل

  بيشتر شهرهاي تجاري در طول رودخانه‌هاي قابل كشتيراني بوجود آمده يا در كناره‌هاي ساحل گسترش يافته‌اند

 وسعت هر شهر با وسعت و اهميت جلگه‌اي كه شهر در آن به‌ وجود آمده است رابطه مستقيم دارد

مطالعات آلفرد هتنر (1895)

  در اواخر قرن نوزدهم و اوايل قرن بيستم, جغرافيدانان در تحليل جغرافيايي شهرها, درباره موقع, توسعه تاريخي و پراكندگي فضايي شهرها با توجه به پيوند آنها با شرايط محيطي, بويژه شرايط توپوگرافيكي (موقع) و شرايط جغرافيايي (موضع) مطالعه بيشتري انجام دادند.   نمونه مشخص اين مطالعات, تحقيقات آلفرد هتنر در زمينه منشاء شهر است.

نظريه اتو اشلوتر  (1899)

  هر سكونتگاه انساني، از روستا تا مادرشهر، نسبت به جمعيت و توان خود، داراي يك منطقه نفوذ است كه فراتر از مرزهاي تعيين شده آنها است. ميزان نفوذ و تاثير هر كدام از اين سكونتگاه‌ها با توجه به ميزان جمعيت و ميزان نزديكي به ديگر سكونتگاه ها عمل مي‌كند.

   وي شهر مركزي را موضوع اصلي و اساسي مطالعه در جغرافياي شهري مي‌دانست و در مطالعات جغرافيايي از دو روش تحقيق درباره توسعه تاريخي يك شهر استفاده مي‌كرد: بررسي عوامل موثر در رشد شهر و علل گوناگوني در ساخت اكولوژيك آن؛ بررسي الگوهاي پراكندگي شهرهاي امروزي.

     از ديدگاه اتو اشلوتر، پديده‌هاي ‌تاريخي و قدرت‌هاي تصميم‌گيرنده بيش از شرايط فيزيوگرافي در توسعه يا توقف شهرها موثر بوده‌است

•         نظرات فردريك راتزل

    با الهام از مكتب جبر جغرافيايي، فردريك راتزل محيط‌گرايي را وارد جغرافيايي شهري مي‌كند و آن را در موقع، جايگاه و پيدايش شهرها دخالت مي‌دهد.

   از نظر او شهرها در پايان مسيرهاي حمل‌ونقل، يا در محل تلاقي چندين راه، همچنين در محل برخورد چندين مسير حمل‌ونقل مثل محل برخورد راه‌هاي زميني و دريايي به وجود مي‌آيند. 

    راتزل جزو اولين جغرافيداناني است كه به تعريف جغرافيايي شهر مي‌پردازد و از شهر مفهومي ‌بدين‌سان ارائه مي‌دهد:

يك سكونتگاه دائمي، جامعه متراكم انساني و يك زيستگاه انساني داراي حوزه پر وسعت كه در محل تلاقي چندين مسير حمل و نقل به وجود آمده است.

نظرات ا‎لن چرچيل سمپل  (1911-1897)

    در مقاله‌اي كه در سال 1897 با عنوان  برخي از علل جغرافيايي موثر در مكان‌گزيني شهرها منتشر كرد, درباره پيامدهاي تاريخي, دفاعي, مكانهاي تجاري, تغييرات تكنولوژيك در حمل‌ونقل و منابع معدني و كارخانه‌اي به تحليل جغرافيايي ‌پرداخت.

   در سال 1903 در كتاب ” تاريخ امريكا و شرايط جغرافيايي آن“ درباره موقع شهرها در چهارچوب تاريخي آنها گفتگو مي‌كند.

   در نوشته‌اي تحقيقي با عنوان ” تاثيرات محيط طبيعي“ كه در سال 1911 به چاپ رساند, به سنخ‌شناسي شهرهاي تجاري, شهرهاي تجاري ساحلي, شهرهاي تجاري, شهرهاي تجاري گذرگاهي, شهرهاي تجاري پايكوهي, شهرهاي تجاري رودخانه‌اي و بندرگاهي مي‌پردازد.

•         نظرات پتريك گدس  (اوايل دهه 1920)

     در مكتب اكولوژي انساني, پتريك گدس به عنوان يك زيست‌شناس و برنامه‌ريز, با برخورد ارگانيك با شهر در امر برنامه‌ريزي شهري, بر مناسبات و هماهنگي شهر و ناحيه, شهر و محيط و سرانجام بر كاربري زمين در شهرها تاكيد مي‌كند.

     او در امر برنامه‌ريزي فيزيكي, به زندگي اجتماعي اعتبار بيشتري مي‌دهد و برنامه‌ريزي فيزيكي را تنها در مسير ارتباط با زندگي اجتماعي معتبر مي‌داند و به تعادل و توازن اكولوژيك مي رسد.

•         نظرات گريفيت تيلور (1946 )

با مطالعه بيش از 200 شهر, كتاب جغرافياي شهري خود را منتشر كرد.

  در اين كتاب او عوامل محيطي و طبيعي, بويژه توپوگرافي را در پيدايش و ساخت شهرها به كار مي‌گيرد.

  گريفيت تيلور مفاهيم محيط‌گرايي را به حوزه عمل جغرافياي شهري نزديكتر مي‌سازد و عوامل محيط طبيعي را در موقع, محل استقرار و توسعه شهرها دخالت مي‌دهد.

    وي ميزان بارندگي را از عوامل تعيين‌كننده, و ميزان درجه حرارت را موثر در مكان‌گزيني سكونتگاه‌هاي انساني مي‌داند.

•         منبع : کتاب مباني جغرافياي شهري  ، تاليف: دکترحسين شكويي  و دکتر سيد مهدي  موسي‌كاظمي

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: